جادده های ناهموار و تصادفات هولناک

هفته گذشته تصادفی هولناک در جاده بردسکن سبزوار به وقوع پیوست. متاسفانه در این حادثه دلخراش چهار عضو یک خانواده در حریق سوختند. دوباره زنگ خطر مشکلات جاده ای به صدا در آمد و همه مسئولین شهرستانی و استانی به وضعیت جاده ای خراسان رضوی واکنش نشان دادند. پویش فارس من با هشتگ سبزوار بردسکن را یک...

سوال این است این واکنش های اجتماعی تا چه حد پایدار خواهد ماند؟ تا چه اندازه ثمربخش و نتیجه بخش خواهد بود؟ این واکنش ها چه تاثیری در وضعیت و ساماندهی جاده ها خواهد داشت؟ این واکنش ها چه اثری در کاهش تعداد تصادفات خواهد گذاشت؟

به نظر می رسد واکنش ها ی اجتماعی و واکنش های مسئولان طی سال های گذشته تاثیری مثبت ، اجرایی بر ساختار جاده ها و همچنین اثری کاهشی بر تعداد تصادفات نداشته است. مروری بر چند نکته می تواند دلایل این امر را بر ما روشن کند:

جاده های اطراف کاشمر؛ از کاشمر تا شادمهر، کاشمر تا بردسکن و بردسکن تا سبزوار را از نظر داشتن استانداردهای لازم بررسی می کنیم . باید گفت بخش اعظمی از جاده های فوق الذکر فاقد آسفالت مناسب، فاقد روشنایی کافی با کمبود علائم رانندگی و راهنمایی و دارای عرض کم است و یقینا این جاده ها حادثه آفرین هستند .

امروز تصادفی در جاده بردسکن سبزوار اتفاق افتاد و جان همشهریانمان را گرفت و نگاه ها به آن سمت خیره شد، با توجه به وضعیت تردد در جاده کاشمر- شادمهر و خلیل آباد -بردسکن احتمال بروزحادثه در این مسیرها نیز قریب الوقوع است.

تجربه نشان می دهد که اختصاص اعتبار جهت دوبانده کردن مسیرهای ذکر شده قطره چکانی است به عنوان مثال زمانی که هزینه ساخت جاده کاشمر شادمهر 15 میلیارد تومان برآورد شده بود، اختصاص اعتبار 150 میلیون تومان بود و اکنون که این جاده به بیش از 1500میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد 400 میلیارد تومان به آن اختصاص داده می شود. در یک کلیپ اینستاگرامی از اختصاص رقم های 98 و 70 میلیارد تومان توسط نماینده دیارمان سخن به میان می آید این ارقام با توجه به تورم و گرانی اجرای زیرساخت ها رقم بسیار کمی است.

افزایش قیمت ها و اختصاص مبالغ پایین نسبت به اعتبار برآورد شده مورد نیاز، باعث ایجاد حرکت های لاک پشتی در استاندارد سازی جاده ها می شود.

در حوزه ایمنی حمل و نقل نیز ما همچنان با استاندارد های جهانی فاصله داریم. سردار سید تیمور حسینی جانشین پلیس راهور کشور با اشاره به تاثیر سه عامل راه، وسیله نقلیه و راننده در تصادفات می گوید: در نوروز امسال سهم خطای انسانی در تصادفات جاده ای 29 درصد، سهم راه 20 درصد و سهم خودرو به ویژه پراید و پژو 51 درصد بوده است که متاسفانه رقم قابل توجهی از سهم تصادفات به راه و خودرو اختصاص دارد.

وی متذکر می شود: امروز در دنیا خطای انسانی پذیرفته شده است اما پذیرفتن راه غیر ایمن و وسیله نقلیه نا ایمن به هیچ عنوان پذیرفته شده نیست. راه امن و خودروی ایمن، هم پیش از حادثه و هم پس از حادثه، می‌توانند حافظ جان انسان‌ها باشند و خسارت‌های ناشی از حوادث رانندگی را به حداقل برسانند. درباره خودرو، استحکام بدنه، ستون‌های محکم، کمربند ایمنی مناسب، کیسه هوا و مواردی از این دست، خسارت‌های جانی و مالی را حتی در صورت وقوع حادثه رانندگی کاهش می‌دهد

با این که در اسلام تاکید بر حق انتخاب انسان شده است و احادیث زیادی در این باب ذکر شده است .روایتی در تاکید بر حسن انتخاب از حضرت علی (ع) با این مضمون آورده شده است. روزی امام علی(ع) از کنار دیواری که در حال فرو ریختن بود بلند شد؛ برخی پرسیدند آیا از قضای الهی فرار می‌کنی؟ آن‌حضرت فرمود از قضای الهی به قدر الهی فرار می‌کنم.

امام می‌خواهد بگوید، اگر به نشستن در کنار دیوار در حال خراب شدن ادامه دهم، حادثه قطعی است، ولی خداوند مقدر کرده که اگر با حسن انتخاب خودم از این دیوار فاصله بگیرم، حادثه نیز از من دور خواهد شد.

اما ذهنیت اکثر افراد در جامعه ما تقدیرگرایانه است . در مصاحبه هایی که در جریان یک پژوهش در مورد نگرش به مرگ در بین ساکنین شهر تهران انجام شد . مصاحبه شوندگان مرگ را بخشی از سرنوشت خود می دانستند که زمان و نحوه آن از پیش مشخص شده است. در نتیجه آنها ضمن دست زدن به رفتارهای پرخطر به عنوان بخشی از سبک زندگی خود در جهت جلوگیری از مرگ تلاش چندانی نمی کردند.

فراوانی اتفاقات و تصادفات منجر به مرگ در جامعه ایران می تواند فراوانی نسبی تجربه این پدیده از سوی هر کدام از ما را توضیح دهد.

بر اساس آمارهای موجود، ایران در کنار چند کشور آفریقایی، در قعر جدول تعداد کشته شدگان در تصادفات رانندگی قرار دارد. بر اساس گزارش بانک جهانی، در ایران به نحو متوسط از هر 100 هزار نفر، 28 نفر در سال در حوادث رانندگی کشته می شوند این در حالی است که در بریتانیا از هر 100 هزار نفر 3 نفر بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می دهند. همچنین، در ایران در برابر هر 1000 وسیله نقلیه 120 تصادف رانندگی اتفاق می افتد در حالی که در فرانسه و ژاپن در برابر هر 1000 وسیله نقلیه 12 تصادف رخ می دهد.

در عین حال نگرش ما به اتومبیل و رانندگی نیز بخش مهم دیگری از واقعیت را نشان می دهد. در حالی که بسیاری از ساکنین دیگر جوامع از اتومبیل می ترسند و بسیار با احتیاط با آن برخورد می کنند ما اتومبیل را وسیله ای کاملا بی خطر می پنداریم و تمام رفتارهای پرخطر را با آن انجام می دهیم

به موارد فوق باید این مورد را اضافه کنیم که پیشامدهای رانندگی می‌تواند تاثیر روحی ناگواری بر روی انسان‌ها گذاشته و رفتار روزانه‌شان را دگردیس ساخته و کارهاشان را بخواباند. در بیشتر زمان‌ها آسیب فیزیکی تصادفات رانندگی قابل مشاهده است و خسارت‌های جانی بر پایه همین آسیب‌های به‌وجود آمده ظاهری اندازه‌گیری می‌شود اما آسیب‌های روحی را کسی نمی‌بیند و تا مدت‌ها زخم واردشده به روح و روان آدم‌ها پوشیده می‌ماند و از درون آنان را می‌جود و پژمرده می‌کند.

اینک آمار پیشامدهای رانندگی و کسانی که جسمی و مالی آسیب می‌بینند یا برای همیشه توانیاب می‌شوند، رو به بالاست؛ این‌آسیب‌ها حتی اگر تنها مالی باشد، در این شرایط سخت اقتصادی، تاثیر ویرانگری بر روح آدم‌ها می‌گذارد و ممکن است موج ویرانگرش تا چند خانواده را درگیر ‌کند.

به نظر نگارنده و با توجه به یک بررسی و مرور نه چندان سخت بر آنچه ذکر شد. اولین گام که می تواند کارآیی داشته باشد و از شدت و تعداد تصادفات و به تبع آن ایجاد مصیبت ها بکاهد ارزشی است که رانندگان و مردم باید برای جان خود قائل شوند . احتیاط در رانندگی و به کارگیری خرد جمعی بهترین راه موثر در کاهش آمار است به نظر می رسد تا استاندارد سازی جاده ها و خودروها فاصله زیادی داریم و اگر مهارت ها و توجه به قوانین رانندگی را در نظر نگیریم و اگر عامل انسانی وظیفه اش را در قبال نوع بشر درست به انجام نرساند، خبرهای ناگوار مکرراً به گوش خواهد رسید .