زیر آب زنی و چغولی
همه ما با « زیر آب زنی» و « چغولی» آشنایی داریم . زمانی که همکلاسی مان برگه امتحانی خودش و ما را با هم مقایسه می کرد و بعد یکدفعه و ناگهان با خوشحالی زیاد، آن رفتارالان آدم را یاد «من یافتم» ارشمیدس می اندازد از جا بلند می شد و می گفت: « خانم معلم، من اینجا مثل این برگه نوشتم چرا به من نمره ندادین؟» آنجا بود که قلب آدم «ِهُرّی» می ریخت پایین و با چشمان نگران منتظر می ماند که حالا تصمیم معلم چیست؟ خوشبختانه بیشتر معلمان ما آدم های عاقل بودند و جوری قضاوت می کردند که هر دو دانش آموز لطمه نخورند.
موضوع این است که در « زیر آب زنی» و « چغولی» همیشه این اتفاق نمی افتد و معمولا به نفع فرد « زیر آب زن» موضوع خاتمه می یابد. در محیط های کاری گاهی « زیر آب زنی» و « چغولی» باعث افت کاری فرد می شود، بدون این که کم کاری کرده باشد و گاهی باعث می شود آنچنان که لازم است قدر دانسته نشود، چون فردی او را در چشم نیروهای بالادست یا مدیرش تضعیف کرده است.
فرد زير‌آب‌زن تلاش مي‌كند با استفاده از شواهد و مدارك ساختگي، عملي سر نزده را به فرد نسبت داده يا كاري را از او سلب كند. او سعي مي‌كند با بزرگ نمايي يك عمل نادرست و گزارش آن به نیروهای بالادست ، موقعيت فرد را تضعيف و جايگاه اجتماعي او را تخريب كند. زیر آب زنی معمولا با حسادت، غیبت، شایعه، تملق، جست‌وجو در زندگی و حریم خصوصی دیگران، سعایت، دروغ، وارونه جلوه دادن واقعیت و دهها خصوصیت ناپسندی است كه زشتی آن بر كسی پوشیده نیست، همراه است .
یک جامعه شناس می گوید: جامعه‌پذیری و تربیت ناكافی و نامطلوب، حسادت، رقابت، كینه و دشمنی، ضعف در تخصص و كمبود اعتماد اجتماعی از جمله دلایل زیر آب زنی است.
اما در رقابت بر سر پست های مدیریتی بیشترین « زیر آب زنی ها» و « چغولی ها» دیده می شود. حتی گاه دیده می شود که فردی برای تضعیف فرد دیگر با خانواده اش ارتباط برقرار می کند تا نقاط ضعف فرد مورد نظرش را بشناسد، ساعت ها برنامه ریزی می کند، گاهی خودش را دوست می گیرد تا درکی از اشتباهات فرد مورد نظر به دست آورد . این موضوع در رقابت های انتخاباتی و پست های مدیریتی کاربرد دارد و البته توانایی خاصی را هم می طلبد. این افراد براي منافع فردي و سیاسی خود با ورود به حريم خصوصي ديگران، اطلاعات نادرست و تحريف شده‌اي کسب می کنند و بعد در موقع مقتضی با استفاده از همان اطلاعات افراد مورد نظر را حذف و خود از پله های ترقی بالا می روند .
گفتنی است بروز ناهنجاری های اجتماعی به دلیل مشکلات اقتصادی ،فرهنگی، اجتماعی وسیاسی، ضعف مدیریتی، نبود ساختارهای تعریف شده در زمینه رفتار سازمانی، انزوا طلبی کارشناسان، جایگزین شدن روابط به جای ضوابط ازجمله انگیزه های اجتماعی بروز پدیده زیرآب زنی است.
چرا زیرآب زنی رواج دارد؟
نبود شایسته سالاری درجامعه یکی از دلایل زیرآب زنی است.منظور از شايسته سالاری در نظر گرفتن، تخصص، تعهد، تجربه، مهارت و توانايي افراد و منظور از ناشايسته سالاری، در نظر گرفتن وابستگي هاي خاص مثل روابط فردي و خانوادگي، قوميت و رابطه بازي و حتي منزلت اجتماعي و طبقاتي افراد در انتخاب برای شغل ها است.وقتی که کسی به عنوان سمتی انتخاب می شود که شایستگی آن را ندارد بالطبع وابسته به زیرآب زنی می شود.چرا که شایستگی آن جایگاه را ندارد وبه دلیل نداشتن توانی های لازم مجبور است یک عده از زیردستان خود را زیرآب زن پرورش دهد تا بتواند جایگاه خود را که دارای قدرت وامتیاز است حفظ نماید. لذا آن مدیر نالایق به دلیل نداشتن شایستگی مدیریت وبجای اینکه جلوی افراد زیرآب زن را بگیرد واگر کسی که زیرآب زنی می کند به سزای اعمالش برساند،در میان همکاران زیرآب زن پرورش می دهد واتفاقا زیرآب زن در ان جامعه از امتیازات ویژه ای برخوردار خواهد شد واوضاع بر وفق مراد زیراب زنان خواهد شد.
باید گفت نقش مدیران در افزایش زیر آب زنی بسیار مهم است، استقبال از زیر آب زنی و تشویق زیرآب زن می‌تواند به گسترش این پدیده كمك شایانی بكند و از طرف دیگر، مدیران به دو صورت می‌توانند به كاهش این پدیده كمك كنند.
یكی از این راهها را می توان در حوزه رفتاری دانست كه طبق آن نادیده گرفتن و حتی برخورد با افرادی است كه مرتكب این رفتار می‌شوند كه البته مثل هر مسئله دیگری، نیازمند سطوح مختلفی از نادیده گرفتن، تذكر و تنبیه است.
راه دوم تلاش برای انجام و نظارت بر امور مختلف از جمله مكانیزه كردن سیستم اداری از طریق اتوماسیون و ... برای كاهش تأثیرگذاری گزارش‌های فردی و شفاهی است.
.JPG)
نوشتن نظر:
ارسال پاسخ