ضرورت فرهنگ سازی در تصویرسازی اسلامی- ایرانیِ نوشت افزار
یکی از شاخه های پرکاربرد تصویرسازی، طراحی تصاویر جذاب و پرجنب و جوش برای محصولات فرهنگی و لوازم التحریرمثل جامدادی، نوشت افزار، تقویم و انواع کیف است.
هر ساله همزمان با نزدیک شدن به فصل بازگشایی مدارس یکی از موضوعات فرهنگی که به آن توجه می شود لزوم استفاده از طرح و تصویرهای ، تصویرگران ایرانی با مضامین متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی و دوری از تصاویر مرتبط با فرهنگ غربی است. بی شک فرهنگ و مفاهیم فرهنگی برای دانش آموزی که بخش عمده ای از زمان خود را در ارتباط با مدرسه، کلاس، دفتر و کتاب می گذراند، از طریق همین وسایل به ذهن، روح و روان او انتقال می یابد و به تدریج این مفاهیم در وجودش رسوخ کرده و نهادینه می شود و پس از آن، می تواند مبنای سبک زندگی، اعمال، رفتار و قضاوت های شخصی او از محیط پیرامونش قرار بگیرد.
اما سوال این است چه عواملی در استفاده غالب از طرح های انیمیشنی خارجی موثرند ؟
در پاسخ می توان گفت؛ به نظر می رسد یک نوع غفلت در باره امور فرهنگی در کشورمان وجود دارد. این نوع غفلت از عدم پیش بینی مسائل فرهنگی ناشی می شود. عدم پیش بینی و چاره جویی ضربتی هنگام برخورد به مسئله می تواند غیر موثرترین روش در رویارویی با امور و فعالیت های فرهنگی باشد.
یک تصویرگر نوشت افزار دررابطه به علاقه به شخصیت های کارتونی خارجی می گوید: «متاسفانه به علت آشنایی بیشتر دانش آموزان با داستان های انیمیشن های خارجی، آنها تمایل بیشتری برای خرید اینگونه لوازم التحریر که با الهام گیری از این نوع برنامه ها تصویرگری شده است دارند، اگرچه توصیه والدین به فرزندانشان بیشتر به خرید لوازم التحریر با داستان های اصیل ایرانی است.»
کارتون‌ها را می‌توان یکی از مهم‌ترین المان‌ها در سرگرم کردن کودکان دانست. آثاری که کودکان وقت زیادی از خود را صرف تماشای آنها می‌کنند و به شکلی در آنها غرق می‌شوند که گویا وارد دنیای دیگری شده‌اند.
باید گفت در فرهنگ غربی ابتدا ذهنیت کودک ساخته می شود و سپس با توجه به ایده پرورش و غالب کردن ذهنیت ساخته شده از نمادها نیز استفاده می شود. بی دلیل نیست که شخصیت هایی مثل باب اسفنجی، السا و باربی برای دختران و شخصیت هایی مثل مرد عنکبوتی و بتمن برای پسران، طرح روی نوشت افزار می شود.
یک روانشناس عنوان می کند : وقتی کودک وارد مرحله تفکر استدلالی می شود، نقش الگوها پر رنگ می شوند و الگویی را انتخاب می کند که به گمان خودش توانمندتر است به عنوان مثال شخصیت بتمن را انتخاب می کند زیرا در دوران تفکر عینی هم کارتون و هم فیلم این شخصیت را دیده است و در ذهنش نقش بسته است که این شخصیت توانمند است برای همین وقتی وارد مرحله تفکر استدلالی می شود انتخابش را بر اساس الگوهای دوران عینیت و توانمندی شخصیت می چیند.
دوباره سوال می پرسم آیا باب اسفنجی از نظر شکل و شمایل پدیده جذابی است؟
چرا این شخصیت مورد علاقه کودک و نوجوان واقع می شود؟ پاسخ ساده است تکرار این الگوی نمادین انیمیشنی باعث ایجاد علاقه شده است.
کاری که هیچ وقت از طرف ما به عنوان یک کار فرهنگی انجام نشده است و همیشه مسئولان فرهنگی تمایل داشته اند که عقاید آنها بدون انجام هیچ فعالیتی برای کودک قابل پذیرش باشد. به عنوان مثال شاید شما از طرح های سارا و دارا و عروسک های سارا و دار یادتان نباشد ولی در دوره ای دو عروسک سارا و دارا وارد بازار شدند که قبل از آن فقط تبلیغ تصویری تلویزیونی برای آنها پخش شده بود.
متاسفانه در مورد اسطوره ها هم همین اشتباه تکرار شده است. آشنایی با اسطوره‌ها، کودکان و نوجوان را به هویت دیرینه کشور خود پیوند می‌زند. اگر آنها هویت‌شان را نشناسند به‌آسانی جذب هویت‌ها و فرهنگ غرب می‌شوند. اما نمایشنامه ها یا تئاترهای عروسکی که تاکنون به موضوع اسطوره های ایرانی پرداخته اند هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت بسیار ضعیف بوده اند.
زمانی که سریال عروسکی یا انیمیشن ژاپنی با عنوان «افسانه سه برادر» از تلویزیون پخش می شد،در تصوراتم ساخت داستان های شاهنامه به این سبک را تداعی می کردم. سریالی با قسمت های کوتاه و جذاب که کشش نگاه کردن ادامه داستان را برای کودک یا نوجوان به وجود می آورد. ضمن این که کودک از دیدن قسمت های کوتاه این سریال خسته نمی شود.
اما نمایشنامه هایی که تاکنون با موضوع داستان های شاهنامه تدوین شده و آنها را دیده ام، از نظر کیفیت سطح پایینی دارند . دو نفر با لباس های اساطیری روبروی هم می ایستند و ابیات شاهنامه را مقابل هم می خوانند. به یقین این نوع نمایش برای هیچ بیننده ای جذاب نیست.
یک کارشناس در مورد اهمیت اسطوره شناسی می گوید: در پاسخ به نیاز کودکان و نوجوانان به اسطوره‌ها، باید بگویم که اسطوره‌ها در کار آموزش به کودکان و نوجوانان بسیار مفید خواهد بود. هر ایرانی از دوران کودکی باید با داستان‌های اسطورهای ایرانی و مخصوصا داستان‌های شاهنامه فردوسی و داستان‌های اساطیری ادبیات کهن فارسی آشنا شود. چون از این طریق می‌تواند با تاریخ اساطیری و میراث ادبی ایران پیوندی ناگسستنی بیابد. از این جهت، نویسندگان و هنرمندان ما در حوزه کودک و نوجوان رسالت مهمی برعهده دارند و آن این است که به طور جدی باید در زمینه بازآفرینی اسطوره‌های ایرانی به اشکال گوناگون، داستان‌های مصور و فیلم‌ها و کارتون‌های هنری و با استفاده از ابزار مدرن و امکانات مجازی گام‌های جدی بردارند.
اسطوره از جهتی پاسخ‌گوی پرسش‌های نوجوانان ما هست، چون بخشی از دغدغه نوجوانان این است که ما در گذشته که بوده‌ایم و چه خصوصیات اجتماعی، رفتاری و روانی داشته‌ایم. باید نقبی به گذشته‌های دور بزنیم تا درباره ریشه‌های تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و به‌ویژه ریشه‌های رفتاری خودمان آگاهی به دست آوریم.
سوال دیگر این است حال که کارشناسان به لزوم بازآفرینی داستان های ایرانی در قالب تصویرگری و فعالیت های هنری پی برده اند، چرا در این زمینه کم کاری شده است؟
یک تهیه کننده در این مورد می گوید: متأسفانه بازگشت سرمایه در سریال‌های کودک و نوجوان وجود ندارد، از این‌رو سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان کمتری برای این مهم سرمایه‌گذاری می‌کنند. افرادی که در این حوزه وارد می‌شوند، عموماً عاشق این کار هستند و به ژانر کودک و نوجوان التفاتی ویژه و خاص دارند.
یک کارگردان می گوید: فيلم هاي اين عرصه با سهل انگاري ناخوشايندي از سوي مديران و دست اندر كاران توليد مواجه مي شود. چنانكه معمولا" آثار كودك از كمترين بودجه و امكانات برخوردار هستند و اين مساله كارگردان را هميشه با محدوديت ومشكل اجراي خواسته هايش در راه اعتلاي مضمون و افزايش زيبايي هاي بصري مواجه مي كند.
آنچه گفته شد نشان می دهد که توفیق دراز مدت در جلب علاقه کودک و نوجوان به شخصیت های داستانی یا اسطوره ای، رابطه اي مستقيم با حمايت هاي دولتي دارد. يعني هر اندازه كه اين حمايت ها در جهت دادن امكانات فني و تسهيلات مالي افزايش يابد، توليد در این زمینه هم سير صعودي به خود مي گيرد و تولید این آثار سرمایه گذاری در نقش دادن به هویت ، شخصیت و علاقه کودک و نوجوان است. برخي از كشورهاي دنيا داراي چرخه كاملي از ايجاد كاراكتر يا محتوا، توليد محصولات رسانه‌اي و توزيع آنها هستند.تا بتوانند به طور موثرذهن کودک را آن طور که می خواهندشکل دهند و از طرح های ایجابی استفاده نمی شود.
به یقین آنها دریافتند که طرح های پیشنهادی مثل طرح پیشنهادی نماینده بجنورد که می گوید: «اتفاق بزرگ دیگری هم که باید بیفتد این است که در وزارت‌خانه‌هایی که مجوز ورود کالا صادر می‌شود، ممنوعیت واردات برای برخی اقلام صادر شود تا کمکی بر تقویت حوزه نوشت‌افزار و کالاهای مصرفی مدرسه‌ای در کشور باشد» نمی تواند در شکل دهی علاقه یا هویت افراد تاثیری داشته باشد .
.JPG)
نوشتن نظر:
ارسال پاسخ