نوروز و تلفات جانگداز جاده ای 1403

هنوز تعطیلات نوروز شروع نشده بود، درست قبل از تعطیلات که برخی سفرهای خود را شروع کرده بودند، خبر درگذشت یک زوج کاشمری در جاده کاشمر بردسکن مردم را متاثر کرد. در این تصادف یک نیسان به علت سبقت غیرمجاز در جاده دو طرفه و کم عرض این مسیر عامل مقصر شناخته شد. 17 فروردین ماه هم در جاده کوهسرخ ب...

17 فروردین ماه هم در جاده کوهسرخ به کاشمر که از طرفی یکی از مسیرهای پرپیچ وخم و کوهستانی و خطرناک است و از طرف دیگر تفرجگاه و محل تفریح کاشمری هاست یک تریلی ترمز برید و هنگام سقوط به ماشین هایی که در کنار جاده پارک شده بودند برخورد کرد و تصادف زنجیره ای به وجود آمد. این تصادف هم منجر به مرگ یک جوان 24 ساله شد.

در فاصله بین این دو تصادف هم تعداد و آمار تصادفات منجر به خسارت در جاده های برون شهری کاشمر زیاد بود که تعدادی نیز منجر به فوت شد. در تعطیلات سه روزه عید فطر نیز کشته شدن یک نفر بر اثر تصادف در جاده های برون شهری اطراف کاشمر گزارش شد.

بررسی داده های سازمان پزشکی قانونی کشور نشان می دهد که در حوادث نوروزی(28 اسفند تا 15 فروردین) یک دهه اخیر، 6905 نفر جان خود را از دست داده اند. این آمار مربوط به حوادث برون شهری است. جدا از مرگ سالانه چند صد نفر که به سوگ و عزای هزاران خانواده منجر شده و خانواده های بسیاری را یتیم و بدون نان آور کرده است. توجه به آمار مصدومان این حوادث نیز بسیار تاثر برانگیز است. داده‌های سازمان پزشکی قانونی نشان می‌دهد از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۱ در مجموع ۵ میلیون و ۵۲۵ هزار و ۸۶۰ نفر در تصادفات رانندگی مصدوم شده‌اند.

اخیراً معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده است:« از ۲۴ اسفند تا ۱۷ فروردین ۸۲۸ نفر در اثر تصادفات جاده ای فوت کردند». یعنی در کمتر از یک ماه این تعداد نفر از زندگی و جامعه حذف شده اند.

مقصر کیست؟

گفته می شود اینکه بازهم به غیراستاندارد بودن جاده ها و بی کیفیتی خودروهای داخلی اشاره کنیم و کسی گوش شنوا نداشته باشد تکرار مکررات است و دردی را دوا نمی کند و از آمار تصادفات نخواهد کاست.

بی شک حرف کاملا درستی است اما پرسش این است فارغ از چرایی بی تفاوتی و فرار از مسئولیت سازمان و شرکت ها، مردم چرا «جان خود» شریف و عزیز و گرامی نمی‌ دارند اگر این توجه توسط خودروسازان نیست اگر توسط جاده سازان نیست که نیست چرا به وسیله آخرین حلقه این فرایند یعنی راکب و راننده مراعات نمی شود.

یقینا در بین سه عامل اصلی تصادف جاده، خودرو و عامل انسانی ، عامل انسانی می تواند نقش بهتری از آنچه تاکنون داشته است را ایفا کند. اما چرا توصیه ها، نصایح و پندها موثر نمی افتد؟ چه پدیده هایی در رفتار انسانی تاثیر معکوس دارند؟ در این نوشتار به برخی از آنها اشاره می شود:

افزایش هزینه ها و خستگی : انسان در سفرهای چند روزه نیاز به استراحت دارد. استراحت و خواب مناسب در کاهش تعداد تصادف موثر است اما با روش و رفتاری که ایرانیان در سفر دارند این نتیجه به دست نمی آید. آمارها حکایت از این دارند که 86‌درصد از اقامت‌‌‌ها در سفرهای نوروزی امسال به شکل غیررسمی یعنی در کمپ و چادر، ‌‌‌ مدرسه، اردوگاه‌‌‌ها، ‌‌‌قرارگاه‌‌‌های راهیان نور، مهمانسراهای دولتی، ‌‌‌ سالن ورزشی، ‌‌‌ خوابگاه دانشجویی و... بود.

یاور عبیری رئیس جامعه اقامتگاه‌های بوم گردی ایران ضریب اشغال اقامتگاه‌‌‌های بوم‌‌‌گردی را در تعطیلات نوروز امسال نامساعد می داند و می گوید اقامتگاه های بومگری قرار بود طبقه متوسط را هدف قرار دهند.اما تورم و پایین آمدن توان اقتصادی طبقه متوسط باعث شده آنها نتوانند هزینه‌‌‌های اقامتگاه‌ها را بپردازند.

بی شک این نوع سفر خستگی جسمی را افزایش می دهد و عامل موثری است در افزایش خواب آلودگی رانندگان .

افزایش میانگین سرعت رابطه مستقیم با مقدار تصادف و تلفات دارد. براساس یک فرمول علمی، هر 1٪ افزایش در سرعت متوسط منجر به افزایش 2 درصدی در تصادفات، 3٪ افزایش در تصادفات شدید و 4٪ تصادفات مرگبار را منجر می‌شود. بنابراین، کاهش سرعت تا چند کیلومتر در ساعت می‌تواند خطرات و شدت تصادفات را تا حد زیادی کاهش دهد.

سرعت مطمئناً خیلی از افراد را هیجان زده می‌کند و این نیز یکی از چیزهایی است که ممکن است متوجه آن نباشیم و ما را در معرض خطر قرار دهد. به نظر می رسد در کشور ما فرهنگ رانندگی با سرعت عجین شده و اکثر رانندگان بالا بودن سرعت را نشانه مهارت خود می دانند و به افرادی که با سرعت مطمئنه در حال حرکت هستند با دید تحقیر نگاه می کنند و گاهی برچسب ترسو بودن به آنها می زنند

رانندگــى پرخطررا مى تــوان درفرايند كنش متقابل اجتماعى رانندگــان با يكديگردرنظر گرفــت زيرا رانندگان بــراى رفتار خود در ارتباط با ديگران معنــاى خاصى درنظردارند و به كنــش ديگران واكنش نشان مى دهند واين واكنــش بستگى به تفسيرى دارد كه يك راننده از كنــش ديگران به عمل مى آورد. رانندگان با شيــوه رانندگى خود با ديگران به طوردرونى گفتگــو مى كنند. مثلا مى خواهند برترى خود را نشان دهند يــا ديگران را به خاطر رفتارشان مجــازات كنند.

اعتقاد به تقدیر و سرنوشت: به نظر می رسد تقدیرگرایی با رانندگی پرمخاطره رابطه مستقیم دارد. این افراد مخاطرات رانندگی را سرنوشت و قضا و قدر می دانند و نه بی احتیاطی خودشان.

مشاجرات خانوادگی: در تصادفات امسال یک پدیده جدید به عنوان عامل موثر در تصادفات ذکر شد؛دعوا و جر و بحث و مشاجره در هنگام رانندگی. در این رابطه سیدحسن موسوی چلک می گوید: «کشور ما ساز و کار سفر آسان و شاد را ندارد، گرانی هتل و اقامتگاه، سپری کردن شب های سرد در چادر، هزینه های بالای خورد و خوراک و جاده های بی کیفیت و… روی اعصاب اثر می گذارد. طبق مشاهدات، مردم ۹۵ درصد درآمد و هزینه های فروردین را در یک هفته اول نوروز خرج می کنند و فردی که به عنوان سرپرست خانواده در روزهای پایانی سفر و در مسیر دائم به این امر فکر می کند که چطور روزهای باقی مانده تا پایان ماه را سپری کند یا هزار فکر و نگرانی دیگر دارد، مانند انبار باروت است.

در اینجاست که یک مشاجره یا حرفی از سوی همسر یا فرزند جوان مانند کبریت در انبار باروت عمل کرده و منجر به نزاع میان افراد خانواده می شود و طبیعی است که او در جاده تمرکز کافی برای هدایت خودرو ندارد. بحران گفت‌وگو، ضعف در ارتباطات و تعاملات میان فردی، خالی کردن هیجانات کاذب در جاده ها که امری اجتماعی است، کاهش سطح شادی و مهارت گفت وگو در خانواده ها که خلأ هریک از از این مؤلفه‌ها موجب بروز دعواهای خانوادگی در هر مکانی از جمله خودروها می‌شود، باعث بروز تصادفات است.»