در سوگ کارگران معدن « معدنجوی طبس»

روسفید از میان گرد زغال، از شبی بی ستاره می آمد تا زند مهر روسیاهی را، بر جهانی که اعتبار نداشت ای زمانه چگونه راضی شد، دل سنگت به مرگ پروانه پیله کردی چرا به این وادی، بر گل لاله ای که خار نداشت اول مهر چون پرستویی ، کوچ کرد و به خانه بازنگشت
باغ انگار یک رُز...

روسفید از میان گرد زغال، از شبی بی ستاره می آمد

تا زند مهر روسیاهی را، بر جهانی که اعتبار نداشت

ای زمانه چگونه راضی شد، دل سنگت به مرگ پروانه

پیله کردی چرا به این وادی، بر گل لاله ای که خار نداشت

اول مهر چون پرستویی ، کوچ کرد و به خانه بازنگشت
باغ انگار یک رُز مشکی، سال ها بود بهار نداشت

این چند بیت قسمتی از سوگواره شعر را آقای «حسن توفیقی شاعر کاشمری» در مراسم یادبودی که با همکاری موسسه فرهنگی باغ حکمت، دفتر نظام مهندسی معدن ترشیز و موسسه زیست محیطی زاد سرو ترشیز در محل کتابکده نردبان آسمان برگزار گردید، قرائت کرد.

به نظر می رسد فاصله جغرافیایی در لمس و حس همدردی با یک حادثه تاثیر گزار است. وقتی حادثه به تو نزدیک است، تو و اطرافیانت به نحوی آن را لمس می کنی ، صدای گریه و شیون مادر داغدار را می شنوی و نگاه فرزندان به مادر در نبود پدر را نظاره می کنی، احساس قرابت بیشتری با موضوع داری. حادثه معدن « معدنجوی طبس» برای مردم دیار ترشیز از این نوع حوادث بود. حادثه ای در همسایگی ما رخ داده بود. در این حادثه 50 نفر جان عزیزِ خود را از دست دادند. 50 نفر در ساعت 21 آخرین روز تابستان برای کسب روزی حلال مشغول انجام یکی از سخت ترین کارهای دنیا بودند در عمق زمین دچار حادثه شدند. 50 مرد ايستاده جان دادند تا تقدير حُناق بگيرد و شب شرمنده بچه‌هايي شود كه چشم به در دوخته بودند تا پدرهاي‌شان با مدادرنگي و دفتر صد برگ به خانه برگردند. حادثه دردناک تصاعد آنی گاز متان در ۲ معدن شرکت «معدنجو» طبس در شامگاه شنبه (۳۱ شهریور) منجر به محبوس شدن کارگرانی شد که در شیفت شب مشغول به کار بودند. حادثه تلخ نشست گاز در بلوک B و C باعث شد تا ۶۹ کارگر دچار حادثه شوند. تعدادی از این کارگران مصدوم، تعدادی محبوس و تعدادی دیگر دچار خفگی شدند و 50 نفر از آنان جان خود را از دست دادند. از این تعداد 6 نفر از اهالی بردسکن، یک نفر خلیل آبادی و یک نفر از اهالی فرح آباد بود.

اما خبر در کاشمر از همان لحظات اولیه وقوع حادثه شکل دیگری داشت. افراد زیادی از کاشمر و بردسکن و خلیل آباد برای کار به «معدنجوی طبس» می روند، انتشار خبر منحصر به صفحات مجازی و رسانه ها نبود، مردم از اقوامشان که در این معدن کار می کنند و از این حادثه تلخ حکایتی دارند می گفتند ، از همسایگانی که گروهی به معدن می رفتند و دیروز اتفاقی کارشان را تعطیل کرده بودند، از کارگری که در معدن در شیفت دیگری کار می کرده و از مرگ دوستانش حکایت می کند و نقل قول ها و خاطره ها به تلخی حادثه می افزود.

در صفحات مجازی هم عکس افرادی که در این حادثه جان خود را از دست داده بودند و پیام های تسلیت پی در پی منتشر می شد و حادثه را بیش از پیش تلخ می کرد.

چرا این گونه حوادث اتفاق می افتاد

حادثه تلخ معدن طبس و جانباختن جمعي از مظلوم‌ترين كارگران سختكوش كشور براي هزارمين‌بار زنگ هشدار را به صدا درآورد كه ما در هيچ حوزه‌اي از ايمني استاندارد برخوردار نيستيم. احمد نصیرایی، نماینده مردم طبس در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی، در خصوص علت حادثه معدن زغال سنگ معدنجو به خبرنگار تابناک گفت: بخش مهمی از علت حادثه معدن ذغال سنگ معدن جوی به نحوه استخراج این معدن باز می گردد که از نوع سنتی بوده و دارای مشکلات زیادی است. همچنین کار کردن کارگران در عمق افقی ۷۰۰ متری زیرزمین و عمق عمودی ۲۵۰ متری می تواند خطرات زیادی از جمله نشت گاز و فشار گاز محبوس شده ایجاد کند.

وی افزود: مقدار گازی که هر لحظه در عمق زیرزمین معدن طبس محبوس می شود برای آزاد شدن خطرات زیادی را متوجه نیروی انسانی می کند. از سوی دیگر فشار گاز در این عمق بسیار زیاد بوده که همین امر ریسک زیادی برای کارگران به وجود می آورد. بنابراین لازم است کلیه معادن از جمله این معدن معدنجوی به سمت مکانیزه شدن و مدرن شدن ماشین آلات و تجهیزات پیش رود.

فتح‌اله بیات، رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی نیز در این مورد می گوید:این اتفاقات تلخ، هرازگاهی در اقصی نقاط کشور در بخش معدن و حتی ساختمانی، کارگران را به کام مرگ می‌برد و مشکلاتی را برای این قشر زحمت کش ایجاد می‌کند. وی گفت: جای تاسف دارد که چرا بعد از تکرار این اتفاقات، چاره‌ای از سوی متولیان و مسئولان در این بخش‌ها از لحاظ نظارت، بازرسی و ارتقای امنیت اندیشیده نمی‌شود. بیات گفت: ایجاد حادثه و اتفاق، طبیعی است، اما می‌توان از اتفاق ناگوار جلوگیری کرد و تلفات را کاهش داد. معدن یک کار زیان‎آور و سنگین است و اتفاقات تلخ و سختی در آن به وقوع می‌پیوندد، اما در کشور ما مدت‌هاست این اتفاقات تلخ تکرار می‌شود، هرچند عمدی در کار نیست، اما سوء مدیریت یکی از دلایل اصلی ایجاد چنین اتفاقاتی است.

گفتنی است پیش از این نیز از سال های ۱۳۸۸ تا سال گذشته ۶۵ نفر در معادن محبوس و جان باختند که بیشترین این حوادث برای معدن یورت استان گلستان با ۴۳ کارگر و کمترین حادثه برای معدن «ونارچ» استان قم با یک کارگر گزارش شده است. البته معادن «باب نیروز» شهرستان زرند با ۱۲ جان باخته، معدن «اشکلی» هجدک استان کرمان با پنج جان باخته و معدن «یال» طبس با چهار جان باخته نیز یادگار حوادث دردناک جان باختن کارگرانی هستند که در عمق زمین برای امرار معاش دست و پنجه نرم می کنند