توجه به کیفیت زندگی سالمند ضروری است

به تقویم که نگاهی بیاندازیم. هر روز با عنوانی مشخص شده است . هر روز، روز گرامی داشت گروهی یا کاری یا موضوعی است. برای هر روز افرادی متناسب با آن می نویسند و در باره آن سخن می گویند روز معلم که می رسد معلمان از شرایط حقوقی و شان و منزلت خود سخن ها می گویند. روز پرستار، روز جوان، روز ورزش و جوانان، روز بهداشت روان، روز گردشگری، روز جهانی آب، روز سلامت قلب، روز فرونشست، روز پژوهش و بسیاری از روزهای دیگر در تقویم موجود است. به مناسبت هر کدام از این روزها اگر به نشریات، مقالات و صحبت های کارشناسان نظری بیاندازید، ابراز نارضایتی از وضعیت حال و ارائه راهکارهایی جهت بهبود و تغییر بهینه را می بینید . معلم می گوید که تصویر مطلوبی از شغل معلمی در جامعه ارائه نشده است. کارگر از نامتناسب بودن حقوق و هزینه می گوید. کارشناس گردشگری از میزان درآمد کشور در باب گردشگری و این که کشور ایران می تواند در بخش گردشگری به مانند بسیاری از کشورها درآمد پایدار داشته باشد سخن می گوید. کارشناس محیط زیست در باره از بین رفتن جنگل ها و کاهش مساحت آنها صحبت می کند و...

اما به نظر می رسد قرار است یک چرخه از مشکلات تولید و باز تولید شود و بدون برنامه ریزی دوباره در سال بعد همان مسایل با جمله بندی جدید و با تاریخچه عریض و طویل تر دوباره عنوان شود. گویا هیچ کس مسئولیتی در قبال رفع مشکل ندارد و صرفا بیان یک مشکل و طرح آن، باری از دوش مسئولان بر می دارد.

10 تا 17 مهر روز جهانی سالمند است و باز نظرات متوجه این موضوع که سالمندی در کشور در حال افزایش است و با توجه به رشد کم جمعیت در آینده با بحران جمعیت روبرو خواهیم شد. حتی برخی گفته اند که مثلا در 1450 جمعیت کشور به 42 میلیون نفر خواهد رسید. یا عنوان کرده اند که جمعیت سالمندان تا سال 1430 دوبرابر جمعیت کنونی می شود.

یکی از نکاتی که در این تحلیل ها توجه را به خود جلب می کند این است که شمول خدمات در مقابل تعداد سالمندان كشور کافی نیست و زیرساخت‌های رفاهی، حمایتی، درمانی و اقتصادی برای این ایام پیش‌بینی‌نشده باشد.

آیا راهکار کوتاه مدتی وجود ندارد؟

احمد دلبری، سالمندشناس و رئیس انجمن طب سالمندی می‌گوید: «چیزی که برای ما نگران‌کننده است سرعت رشد درصد سالمندی است. سرعت افزایش میزان سالمندی که هیچ تطابقی با زیرساخت‌های موردنیاز این گروه سنی ندارد، نگران‌کننده است. در سال ۵۵ تقریبا ۵ درصد جامعه را سالمندان تشکیل می‌دادند و الان این جمعیت ۱۰ درصد است. دو برابر شدن این آمار، ۴۰ سال طول کشیده است. . نگرانی بعدی ما این است که در آینده دو برابر شدن جمعیت سالمندان، نصف این سال‌ها زمان می‌برد. یعنی زمان رسیدن این ۱۰ درصد به ۲۰ درصد، ۲۰ سال طول خواهد کشید و به همین ترتیب در سال 1430 این تعداد به ۳۰درصد می‌رسد.»

اول از همه باید گفت از امسال که سال 1403 است تا 1430 مدت 27 سال زمان وجود دارد و برنامه هر کشوری 5 ساله یا هفت ساله نوشته می شود و اگر مسئولان دیدگاه مسئولانه ای داشته باشند ، می توانند برخی از زیرساخت ها را ایجاد کنند. ، مواجهه با جمعیت سالمندی که در راه است، نیز اجتناب‌ناپذیر است و باید از حالا به فکر حمایت و مدیریت آنها بود.

اما راه حل کوتاه مدت تر را می توان در فرهنگ توجه به سلامت وخود مراقبتی سالمندان از خود مطرح کرد. در بسیاری از کشورهای پیشرفته مشکلات و بیماری های سالمندی از سنین بالای 75 سال یا 80 سال شروع می شود .به طور مثال در حالی که در ژاپن افراد بالای 80 سال سالمندان نیازمند مراقبت شناخته می شوند، کیفیت زندگی سالمندی به ویژه زندگی زنان سالمند ایران از سنین خیلی کمتر و حدود 65 سال افت می کند و بیماری های مختلفی دچار می شوند که نیاز به مراقبت دارند. سالمند می تواند فعال باشد یا دیر به مرحله غیر فعال بودن برسد. فعالیـت هـای فیزیکـی کـه بـه صورت مرتب انجام گیرد، می توانـد احتمـال ابتلاء بـه بیمـاری قلبـی و سـکته را کاهـش دهـد. انجـام فعالیـت هـای فیزیکـی و تمریـن هـای روزمـره

سـبب کاهـش یـا کنتـرل فشـار خـون و قنـد خون می شـود و کاهـش کلسـترول بـد و افزایـش کلسـترول خـوب مـی توانـد نتایـج فعالیـت هـای فیزیکـی مرتـب باشـد. تمریـن هـای عـادی فیزیکـی مـی توانـد از پوکـی اسـتخوان و از شکسـتن لگـن خاصـره و اسـتخوان سـتون فقـرات پیشـگیری کنـد. در اثر ورزش و فعالیت های فیزیکی خواب سالمند بسیار راحت تر شـده و شـب را به راحتی می تواند بگذراند. امـروزه تاثیـر متعـادل نگـه داشـتن چربی بدن در پیشـگیری از سـرطان ها به خوبی شـناخته شـده اسـت و نقش ورزش در ایـن ارتبـاط مـی توانـد کمک کننده باشـد.

مطالعات نشان می دهند که سه عامل اساسی وضعیت سلامتی، وضعیت اقتصادی و حمایت اجتماعی بر سطح فعالیت های فرد سالمند تأثیر می گذارد. ترویـج مشـارکت اجتماعـی بـه عنـوان یـک راهبـرد کلیـدی بـرای توانمندسـازی افـراد سـالمند همچنیـن بـه عنـوان ویژگی اصلی سـرمایه اجتماعی بـرای جامعـه نیـز از اهمیت خاصی برخوردار اسـت. بـه طـور کلـی مشـارکت اجتماعـی بـه معنـای حضـور فـرد در فعالیت هـای دسـته جمعـی از جملـه شـرکت در برنامـه هـای مذهبـی، تفریحـی ورزشـی، آموزشـی و فرهنگـی، انجمن هـای اجتماعـی محلـه ای، سـازمان های مـردم نهـاد و امـورخیریـه اسـت کـه فـرد سـالمند از روی آگاهـی و بـه صـورت داوطلبانـه آنهـا را انجـام می دهـد.

با استفاده از چنین فعالیت هایی می توان نیاز به مراقبت های بهداشتی و دارو درمان فرد بالای 65 سال را به تعویق انداخت و زمان بیشتری برای برنامه ریزی مسئولانه و حمایت گرانه در اختیار کسانی که می خواهند کاری انجام دهند . می توان گفت هر برنامه ای همان‌طور که بخش‌های بلندمدت، ایده‌آل و آرمانی دارد، بخش‌های قابل‌اجرا و قابل تحقق هم دارد، به شرطی که دغدغه تحقق آن وجود داشته باشد.