نجات سرو کهن کاشمر (باغمزار)
یکی از گنجینه‌های فرهنگی‌تاریخی و طبیعی شهرستان کاشمر را می‌توان، وجود سرو کهن‌سال باغمزار دانست. گویی خاک این دیار را با سرو سرشته‌اند و تاریخش نیز با همین نام برجسته شده است.
درباره‌ی سرو کِشمر، که به‌دست زرتشت در این خاک کاشته شده تا قطع آن به‌دستور متوکل‌عباسی به‌سال حدوداً 247 ه.ق. بسیار گفته و نوشته شده و در همین دوهفته‌نامه نیز به آن پرداخته‌ام؛ از همین‌رو تکرار آن را در این شماره جایز نمی‌دانم و خوانندگان گرامی می‌توانند به شماره‌ی 352 و 353، اسفندماه 1401، با عنوان «نقش درختان کهن در باور عامیانه‌ی مردم ترشیز» رجوع کنند.
سرو کهن باغمزار
کاشمر را می‌توان از منظرهای مختلف تاریخی، فرهنگی، مذهبی مورد بررسی و تحلیل قرار داد. در هر گوش‌وکنارش، وجه برجسته‌ای از تاریخ و هوّیت می‌توان یافت. یکی از این وجوهِ مهم، وجود سرو زنده‌ی کهن باغمزار است. این سرو، گرچه با باورهای عامیانه و بعضاً خرافی تنیده است؛ اما، جایگاه و وجاهت تاریخی خود را از دست نداده. درباره‌ی سرو کهن باغمزار حرف و حدیث زیاد است و روایت‌های شفاهی و عامیانه نقشی پررنگ‌تر یافته است. به‌هرروی، بعضی این سرو را ادامه و استمرار سرو زرتشت می‌دانند که خاستگاهش به ریشه‌ی عریض و طویل آن سرو کهن‌سالِ 1405 ساله برمی‌گردد. درباره‌ی محل کِشت آن سرو تاریخی، سند متقنی وجود ندارد و هرکسی از ظنّ خود سخنی می‌گوید و حقیقت آن را باید از طُرق دیگر به‌دست آورد. بعضی دیگر از مردم نیز، سرو کهن باغمزار را دست‌کاشت امامزاده می‌دانند. باتوجه به آن‌که کارشناسان عمر این سرو را حدود 560 سال تخمین زده‌اند، نمی‌تواند به دوره‌ای بازگردد که زمان حیات امامزاده بوده باشد. از سوی دیگر بعضی تلاش دارند تا عمر این درخت را 1000 سال هم بشمارند که این نیز نمی‌تواند درست باشد؛ به‌هرترتیب، آن‌چه برای ما اهمیّت پیدا می‌کند، نظر کارشناسان است.
سرو باغمزار و باورهای عامیانه
درباره‌ی فرهنگ‌شفاهی و باورهای عامیانه‌ای که حول‌محور سرو کهن باغمزار وجود داشته است، به همان یادداشت که پیش از این اشاره شد، مراجعه کنید؛ اما، وجه دیگری که از این سرو وجود دارد، همین باورهای عامیانه است که توانسته آن را تاکنون حفظ نماید. از بستن نخ‌مراد به درخت برای بخت‌گشایی و فراوانی رزق و برآورده‌شدن حوائج، تا زیبایی حیرت‌انگیز این درخت و نسبت دادنش به امام‌زاده‌ی واجب‌التعظیم، موجب شده تا این سرو زنده بماند و مردم نیز به انحاء مختلف به آن آسیب نرسانند. گرچه بستن نخ‌مراد و خواستن حوائج از درخت را در زمره‌ی خرافات قرار می‌دانیم.
اما به‌هرروی، این مسایل چیزی از اهمیّت تاریخی آن نمی‌کاهد و از سوی دیگر، همین باورهای عامّه در گذشته، خود موجب اشتهار این درخت نیز بوده است.
احیاء سرو کهن، یک تکلیف است
این اثر تاریخی‌طبیعی، چندسالی که حال و روز خوبی ندارد. از همین‌رو در جلسه‌ای که در تاریخ 13/02/1403 با حضور محمدیان، رییس اداره‌ی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در شهرداری برگزار شد، مهندس کوهسرخی طی تماس تلفنی با رییس اداره‌ی اوقاف و امور خیّریه، قول همکاری و احیاء سرو کهن باغمزارِ کاشمر را داد.
در همین جلسه، شهردار کاشمر دستورات لازم جهت پیگیری و مرّمت محوطهی اطراف سرو کهن و هم‌چنین احیا آن را صادر نمود.
به گفته‌ی مهندس کوهسرخی، با هماهنگی کارشناسان و متخصصان، پروژه‌ی احیا و مرّمت محوطه و حریم این سرو، جهت احیاء این درخت کهن به‌زودی آغاز خواهد شد.
سرو کهن باغمزار، در 23 اسفندماه ،1400 به‌شماره‌ی 1018 در فهرست میراث طبیعی، ثبت‌ملی گردیده است. چندسالی است که این سرو کهن به‌دلایل مختلفی، که بخشی از آن مرتفع شده، حال مساعدی ندارد. محوطه‌سازی و تایل‌فرش‌ها در حریم این سرو؛ مرّمت غیراصولی که مربوط به‌سال‌ها قبل است و وجود دو اصله درخت کاج در نزدیکی سرو، بخشی از آسیب‌های جدی به این سرو کهن زنده در باغمزار بوده است.
سابق‌براین، با نظر کارشناسان و مجوز شهرداری، جهت حفظ این درخت کهن، دو اصله درخت کاجِ حریم این سرو، قطع گردیده است.
با قول مساعد شهرداری و همکاری شورای‌اسلامی شهر کاشمر جهت حفظ و احیاء این سرو، با حضور اداره‌ی میراث‌فرهنگی و اداره‌ی اوقاف و امورخیّریه شهرستان کاشمر، پروژه‌ی احیاء و مرّمت محوطه و حریم این میراث گران‌بها به‌زودی آغاز خواهد شد.
پس از این جلسه در تاریخ شانزدهم، اردی‌بهشت‌ماه، یک‌هزاروچهارصدوسه، از سرو کهن باغمزار بازدید کارشناسی به‌عمل آمد. در این بازدید که با حضور آقای دکتر محمودی به‌عنوان کارشناس و آقای مهندس ذبیحی رییس فضای سبز شهرداری به‌عنوان نماینده‌ی شهردار کاشمر انجام شد، آسیب‌های موجود در اطراف سرو کهن مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت.
به‌گفته مهندس ذبیحی ظرف ۱۰ روز آینده کارگروه بازیابی و احیاء سرو کهن که از بعضی قسمت‌ها دچار آسیب و خشکیدگی شده، تشکیل خواهد شد و پروژه‌ی بازسازی محوطهی سرو و احیاء آغاز خواهد گردید. هم‌چنین مقرر شد، در این کارگروه که به‌زودی تشکیل می‌گردد، از کارشناسان مطرح استان و در صورت نیاز دیگر استان‌ها نیز مشاوره‌های لازم انجام گیرد.
در این بازدید که با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی، رییس اداره‌ی اوقاف و امور خیّریه و هم‌چنین آقای محمدیان رییس اداره‌ی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی صورت گرفت، حجت‌الاسلام خلیلی قول همکاری کامل با کارشناسان، شهرداری و میراث‌فرهنگی را داد؛ هم‌چنین احیاء، مرّمت و بازسازی محوطهی اطراف سرو، در راستای حفظ میراث‌طبیعی و فرهنگی را به‌عنوان یک تکلیف دانست.
.JPG)
نوشتن نظر:
ارسال پاسخ