بررسی چرایی تمایل زنانه به آراستگی ظاهری

تفاوت‌های زیادی را در مورد نحوه آرایش مو و صورت در نسل دختران امروزی و زنان متعلق به نسل‌های گذشته شاهد هستیم. یادم هست قدیم‌ها، یعنی حدود سه دهه قبل، به خانه‌ی هر خانم متاهل کاشمری که می‌رفتی، داخل جعبه لوازم آرایشی که به آن «مجری» می‌گفتند، همه لوازم محدود به یک رژ سبز رنگ که از مکه سوغات آمده بود، سرمه چشم، چند بیگودی و پِنس می‌شد، ولی الان میز آرایش یک دختر ۱۵ساله غنی‌تر از این مقدار لوازم است.
آن قدیم‌ها دختر زیرابرو برنمی‌داشت، و خیلی کارها تا قبل ازدواج مرسوم نبود، در حالی که امروزه شاهد این هستیم که دختران جوان و نوجوان حتی به نحوی هماهنگ شده با والدین‌شان، اقدام به «تمیز کردن» یا فرم دادن مطابق با مدِ روز ابروی خود می‌کنند و حتی شاهد آرایش‌های غلیظ دختران نوجوان در کوچه و خیابان هستیم. البته این موضوع فقط شامل دختران در سنین پایین نمی‌شود، خانم‌ها در هر سن و سال به سمت عمل‌های زیبایی اعم از جراحی‌های بینی و بوتاکس و ژل و کارهای زیبایی همچون ناخن و مژه و... رفته‌اند.
پرسشی که در ذهن شکل می‌گیرد علت تغییرات ظاهری فاحش در طول این سه دهه است که چگونه این بازار رقابت زیبایی شکل گرفته و ایران دومین مصرف کننده لوازم آرایشی جهان و سومین کشور عمل جراحی بینی در جهان شده است.
با چند فروشنده لوازم آرایشی، آرایشگر و بانوانی در کاشمر صحبت می‌کنم و این گزارش حاصل نظرات افرادی است که در این حوزه کار کرده یا با مشکلاتی در این حوزه دست و پنجه نرم کرده اند.
دوستی معتقد است ملاک زیبایی ظاهری اولین یا دومین معیار همسرگزینی برای مردان در ایران است و زنان ایرانی هنوز در جریان همسرگزینی به ندرت در موقعیت «انتخاب گر» بلکه همچنان تا حد زیاد و گسترده‌ای در موقعیت «انتخاب شونده» قرار دارند، متاسفانه شخصیت‌شناسی ارزش کمتری دارد و تا زمانی که اینچنین باشد، همین روند آرایش کردن ادامه دارد.
وی می‌گوید: نوع پوشش در جامعه نقش مهمی دارد ، زنان جامعه ما تمام تمرکز خود را بر روی صورت و دست ها می‌گذارند، از آرایش، ناخن، عمل بینی و...
وی می‌افزاید: حتی شاید برای دختران نوجوانی که در سن حساسی باشند این کارها نوعی تخلیه هیجاناتی باشد که نشان از این دارد که باورهای درونی و ظاهری‌شان متفاوت است.
وی با اشاره به این که ناخن و مژه هر ماه و ژل و بوتاکس هر شش ماه نیاز به ترمیم یا تمدید دارد و این‌ها هزینه و زمان زیادی صرف می‌کند، معتقد است: آرایش کردن جزوی از زندگی شده و اگرافراد انجام ندهند انگار چیزی از زندگیشان لنگ می‌زند، زندگی‌ها و سبک زندگی‌ها تغییر کرده، یک خانم باید هم به ورزشش برسد، هم به تغذیه‌اش، حواسش به چاقی و لاغری‌اش باشد، هم به لباس و پوشاکش حواسش باشد و آرایش هم مهمترین سبک زندگی شده که باید وقت بگذارد، برای ناخن و مژه هم هر ماه زمان و هزینه جداگانه در نظر بگیرد، این یک زندگی فشرده است که تا زمانی که خود مردم احساس نکنند شخصیت زن خیلی فراتر از ظاهر زن است، نمی‌شود این‌ها را کنار گذاشت.
دوستی با اشاره به این که امروزه شاهد آرایشگاه‌ها به صورت تخصصی در هر زمینه هستیم که اصطلاحا می‌گویند لاین ناخن، لاین مژه، لاین رنگ و ... ، می‌گوید: هنوز بیشترین تقاضا در آرایشگاه‌های کاشمر میکاپ است و در مرحله بعد مژه و ناخن و... است و زنان کاشمری تا تجمل گرایی که در کشور وجود دارد فاصله دارند.
یک فروشنده لوازم آرایشی با اشاره به تحریم‌ها و چند برابر شدن قیمت‌ها و عدم تغییر در میزان خرید مردم می‌گوید: میانگین خرید یک فرد متوسط در ماه یک میلیون تومان و برای اقشار ثروتمند ۱۰ میلیون تومان در ماه می‌باشد.
وی با اشاره به این که افرادی را می‌بینیم که حتی والدینشان فوت کردند و بدون آرایش دیده نمی‌شود، می‌گوید: تنها دلیل استفاده از لوازم آرایشی اعتماد به نفس پایین است و افراد برای به دست آوردن اعتماد به نفس کاذب به سمت زیبایی با بوتاکس و ژل می‌روند.
خانمی که به خاطر تقاضای همسرش برای آرایش غلیظ در خیابان و سرپیچی از این موضوع طلاق گرفته بود، می‌گوید: الان پدر‌ها از فرزندانشان و همسرشان انتظارات متفاوتی دارند، مردها هم عوض شده اند، قدیم‌ها اگر مردها به خانم‌ها اجازه خروج از خانه نمی‌دادند، الان از همسرانشان می‌خواهند که زیبا و آرایش کرده در کنارشان راه بروند.
دوستی می‌گوید که بعضی وقت‌ها چشم و هم چشمی است، شاید هم همرنگ جماعت شدن است، یعنی وقتی همه دارند کاری را انجام می‌دهند و تو انجام نمی‌دهی فکر میکنی مشکلی داری، وقتی خواهر، خاله و. . مژه کاشته‌اند، ناخودآگاه می‌بینی که تو هم در صدد کاشت مژه هستی.
یکی از دوستان معتقد است که آرایش‌ها از چند سال پیش خیلی بهتر شده و در یک بازه زمانی در ایران آرایش‌های وحشتناک با ابرو‌ها و چشم‌های عجیب غریب متداول شده بود ولی الان دارد به سمت طبیعی بودن و اصطلاحا نچرال بودن پیش می‌رود و این موضوع اتفاق مثبتی است، درست است که باز هم خیلی افراد دارند شبیه هم می‌شوند ولی باز هم از آن آرایش‌ها و ژل‌های وحشتناک و عجیب و غریب داریم فاصله می گیریم.
یک خانم که کاشت مژه و ناخن انجام داده می‌گوید: این گونه مرتب‌تر هستم و حس مثبتی برای من به همراه دارد، روزی که دلم گرفته به آرایشگاه می‌روم و به خودم می‌رسم دوباره حالم خوب می‌شود و فکر می‌کنم رسیدگی به خود از پوست، دندان، مو و هر چیزی که فکر کنی برای خودت ارزش قائل شده‌ای، حس مثبتی دارد و صرفاً برای دل خودم است. خانمی از تمایل به جوان ماندن می‌گوید و از پیر شدن می‌ترسد و می‌تواند با تزریق ژل و بوتاکس پوست جوان‌تری داشته باشد و خانمی از تقاضای همسرش برای عمل‌های زیبایی می‌گوید و عمل‌های زیبایی را برای رضایت همسر انجام می‌دهد و معتقد است اعتماد به نفس از دست رفته نتیجه رفتار اطرافیان است.
صحبت‌های انجام شده مشخص می‌کرد که سه عامل درون فردی، خانوادگی و اجتماعی بر میزان آرایش و عمل‌های زیبایی موثر است و هر چند افراد صحبت از قائل شدن به اهمیت اخلاق و صداقت و اندیشه سالم می‌کنند اما در عمل، معیارهای سطحی و ظاهری را مبنای تعاملات و مناسبات اجتماعی خود قرار می‌دهند.